W wyniku procesów produkcyjnych często powstają substancje lub przedmioty (w dalszej części tego artykułu nazywane przez nas skrótowo materiałami), które nie nadają się do wykorzystania w danym zakładzie, przez co stanowią odpady wymagające zagospodarowania.
Zdarza się, że takie odpady produkcyjne z jednego zakładu stanowić mogą surowce w innej instalacji.
Jednakże, w takiej sytuacji, zakład odbierający odpady musi posiadać zezwolenie na przetwarzanie odpadów, co nie zawsze jest możliwe, np. ze względu na niekorzystne zapisy planu miejscowego.
Dodatkowo, gospodarowanie odpadami wiąże się z bardzo dużymi ograniczeniami prawnymi, takimi jak konieczność wypełniania Kart Przekazania Odpadów w BDO, wyśrubowane przepisy przeciwpożarowe itd.
Ułatwieniem w tej sytuacji jest uzyskanie zgłoszenia materiału jako produktu ubocznego. Dzięki temu zgłoszeniu, materiał z prawnego punktu widzenia przestaje być odpadem, a więc obrót nim jest znacznie łatwiejszy.
Oferujemy profesjonalne wnioski o wszelkie pozwolenia środowiskowe w dobrych cenach.
Sprawdź nasz cennik pozwoleń środowiskowych.
Skontaktuj się z nami.
Opłata skarbowa za przyjęcie zgłoszenia wynosi 10 zł (tak, to nie jest błąd, tylko 10 zł).
Do kosztów należy doliczyć też cenę wykonania akredytowanych badań potwierdzających bezpieczeństwo materiału oraz wykonanie wniosku przez specjalistę ds. ochrony środowiska.
Ustawa O Odpadach jasno wskazuje sytuacje, w możliwe jest uznanie materiału za produkt uboczny.
Zgodnie z art. 10 niezbędne jest spełnienie wszystkich poniższych wymagań:
Poniżej opisujemy szczegółowo niektóre kluczowe aspekty związane z ww. wymaganiami.
Bardzo ważną przesłanką wymagającą spełnienia jest potwierdzenie, że źródłem powstawania danego materiału jest proces produkcyjny i że jego powstawanie jest nieuniknione.
Proces produkcyjny należy rozumieć w znaczeniu zbliżonym do potocznego, tj. musi zachodzić jakaś produkcja, aby proces można traktować jako produkcyjny.
Najlepiej, gdy w zakładzie wykorzystywana jest typowa instalacja produkcyjna, w której z surowców wytwarzane są produkty. Przykładem może być tartak, w którym w wyniku wytwarzania desek powstają trociny. Niemożliwe jest prowadzenie produkcji bez każdorazowego otrzymania pewnej ilości trocin, w związku z czym powstają one jako integralna część procesu produkcyjnego.
Temat trocin i podobnych materiałów jest tak niewątpliwy w oczach ustawodawcy, że został ustawowo rozwiązany. Otóż w przypadku materiałów stanowiących produkty przetworzenia drewna takich jak kora, strużyny, odziomki pomanipulacyjne, wałki połuszczarskie, trociny, wióry, zrębki, zrzyny, szczapy i inne pochodzące z przetworzenia tych produktów, w tym brykiety i pelety, stanowiących mechanicznie przetworzony naturalny surowiec drzewny niezawierający jakichkolwiek innych substancji, nie ma konieczności występowania o uznanie ich za produkt uboczny. Materiały te z definicji nie są odpadami.
Jednakże, nie zawsze jesteśmy pewni, czy materiał powstaje w procesie produkcyjnym. Zgodnie z interpretacjami organów uczestniczących w uznawaniu materiałów za produkty uboczne, procesem produkcyjnym nie jest np.: budowa drogi czy remont budynku. Jeżeli materiał powstaje w wyniku innego procesu niż produkcyjny, nie może zostać uznany za produkt uboczny.
Potwierdzenie pewności dalszego wykorzystania materiału jest jednym z trudniejszych aspektów uznawania czegoś za produkt uboczny.
Jako że nie ma definicji pewności dalszego wykorzystania, organy kontrolne (WIOŚ) stosują niekiedy mało obiektywne podejście.
Z naszego doświadczenia wynika, że nawet przedłożenie promesy od innego zakładu na odbiór danego materiału może być dla niektórych urzędników niewystarczające.
Istotne jest zatem udowodnienie jak najszerszych możliwości wykorzystania materiału, poza promesami odbioru powołując się np. na normy występujące w danej branży.
Kluczowe jest przekonanie urzędników, że nawet gdyby nasi potencjalni odbiorcy zrezygnowali ze współpracy z nami, to bez najmniejszego problemu znajdziemy inne podmioty zainteresowane użyciem naszego materiału.
Przesłanka ta wskazuje, że materiał nie może wymagać dodatkowych działań przygotowujących go do wykorzystania.
Przykładowo, ścinki tekstyliów wytwarzane w szwalni mogą zostać pocięte na mniejsze fragmenty w wytwórni maskotek, ponieważ stanowi to normalną praktykę przemysłową.
Ustawa ponownie nie wskazuje dokładnie, jakie wymagania mają być spełnione.
Ogólnie można przyjąć, że materiał ma nie stanowić żadnego zagrożenia.
Najlepszym potwierdzeniem będą akredytowane badania potwierdzające spełnienie konkretnej normy mającej zastosowanie dla danej branży.
Obecnie, poza odgórnym uznaniem produktów przetwarzania czystego drewna za produkty uboczne, dla pozostałych rodzajów materiałów nie obowiązują przepisy wskazujące szczegółowe wymagania uznania za produkt uboczny.
Wnioskodawca ma zatem sam zaproponować jakie wymagania będzie spełniać jego materiał, a ich ocena leży w gestii organów państwowych zaangażowanych w postępowanie.
Zakres zgłoszenia znania materiału za produkt uboczny określa art. 11 Ustawy O odpadach.
Zgłoszenie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny zawiera:
Przygotowanie zgłoszenia przez specjalistę ds. ochrony środowiska
Aby specjalista mógł przygotować kompletne zgłoszenie, potrzebuje pełnych danych dotyczących danego zakładu. Będą to m.in.: lokalizacja, opis technologii, bilans masowy materiału, jaki ma być uznany za produkt uboczny. Niezbędne będą także wyniki badań potwierdzających bezpieczeństwo i przydatność danego materiału oraz umowy z potencjalnymi odbiorcami.
Specjalista na podstawie otrzymanych materiałów przygotuje możliwie czytelny i jasny przekaz wskazujący na możliwość uznania danego materiału za produkt uboczny.
Przygotowanie załączników formalnych
Do zgłoszenia materiału do uznania za produkt uboczny należy dołączyć:
oryginały lub potwierdzone notarialnie kopie dowodów na spełnianie warunków uznania materiału za produkt uboczny (wyniki badań, umowy z odbiorcami),
potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej za przyjęcie zgłoszenia w kwocie 10 zł (to nie jest błąd, naprawdę tylko 10 zł).
Złożenie zgłoszenia do urzędu
Forma papierowa
Zgłoszenie składa się w jednym egzemplarzu do urzędu marszałkowskiego.
Forma elektroniczna
Obecnie nie ma możliwości złożenia zgłoszenia o uznanie materiału za produkt uboczny w formie elektronicznej.
Rozpatrzenie wniosku przez urząd i kontrola urzędników
Po złożeniu wniosku, urząd zapoznaje się z nim i w razie wątpliwości pisemnie wzywa do uzupełnień wskazując termin ich wykonania.
Po uzyskaniu pełnych danych, urząd zwraca się do WIOŚ o opinię na temat złożonego zgłoszenia.
W ramach wydawania opinii, inspektor WIOŚ może przyjść na kontrolę, a urzędnik z urzędu marszałkowskiego może w niej również uczestniczyć.
Jeżeli WIOŚ wyda opinię negatywną, urząd marszałkowski wydaje decyzję odmowną.
Od negatywnej opinii WIOŚ przysługuje odwołanie się do wyższej instancji, czyli GIOŚ. Odwołanie zawiesza postępowanie na czas jego rozpatrzenia. Niestety, uzyskanie rozstrzygnięcia zajmuje zazwyczaj bardzo długo, nawet kilka - kilkanaście miesięcy.
Wydanie decyzji potwierdzającej spełnianie warunków uznania materiału za produkt uboczny
Jeżeli opinia WIOŚ jest pozytywna, urząd marszałkowski wydaje decyzję potwierdzającą spełnianie warunków uznania materiału za produkt uboczny.
Od dnia otrzymania decyzji mamy 14 dni na ewentualne odwołanie się od jej zapisów.
Jeżeli natomiast jesteśmy zadowoleni z treści decyzji, samodzielnie możemy zrzec się prawa od odwołania, przez co decyzja szybciej staje się prawomocna. Należy pamiętać, że takie zrzeczenie ma nieodwracalne skutki, tj. nie możemy za parę dni zmienić zadania i jednak wnosić zarzutów do treści decyzji.
W razie naszej bezczynności, decyzja stanie się prawomocna po 14 dniach od momentu, gdy ją otrzymamy.
Odwołanie od decyzji stwierdzającej niespełnianie warunków uznania materiału za produkt uboczny
Nawet jeżeli opinia WIOŚ jest pozytywna, urząd marszałkowski jako organ prowadzący postępowanie może mieć własne zdanie na ten temat i wydać decyzję negatywną, a więc stwierdzającą niespełnienie warunków uznania materiału za produkt uboczny.
W takiej sytuacji przysługuje nam możliwość odwołania się do Ministra Klimatu w terminie do 14 dni od dnia otrzymania decyzji administracyjnej.
Czas rozpatrzenia odwołania jest bardzo długi, niekiedy nawet liczony w latach.
Ustawa O odpadach nie precyzuje ile czasu urząd marszałkowski ma na wydanie decyzji.
Biorąc jednak pod uwagę potencjalną kontrolę WIOŚ, uzyskanie decyzji może zająć kilka - kilkanaście miesięcy.
Decyzja uznająca substancję lub przedmiot za produkt uboczny wydawana jest na okres, jaki wnioskujemy; maksymalnie może być to 10 lat.
Zgodnie z art. 13 Ustawy O odpadach, materiał, który przestał spełniać warunki uznania za produkt uboczny, staje się odpadem.
Wiąże się to z szeregiem wymagań prawnych, za których nieprzestrzeganie grożą liczne kary.
Na uwadze należy mieć też, że zakazane jest łączne magazynowanie produktów ubocznych i odpadów, a także magazynowanie produktów ubocznych w miejscach przeznaczonych do magazynowania odpadów lub składowania odpadów.
W razie zmian w procesie, w którym materiał powstaje lub w procesie, w którym ma być wykorzystany jako produkt uboczny, należy wystąpić do marszałka z nowym zgłoszeniem.
Oznacza to ponowne przechodzenie przez całe postępowanie, włącznie z potencjalną kontrolą WIOŚ.
Jeżeli w Twojej instalacji produkcyjnej powstają materiały, które w ramach normalnej praktyki przemysłowej mogą stanowić surowiec w innym procesie, warto jest złożyć zgłoszenie uznania ich za produkt uboczny.
Jeżeli na podstawie akredytowanych badań jesteś w stanie udowodnić, że material jest bezpieczny i znajdą się chętni na jego wykorzystanie, zamiast odpadów będziesz gospodarował produktem ubocznym.
Zaletą takiego rozwiązania jest zdjęcie z obrotu tym materiałem wszelkich obowiązków związanych z gospodarką odpadami, takich jak BDO, sprawozdawczość, wymagania ppoż. itp.
Realny czas potrzebny na uzyskanie decyzji to kilka - kilkanaście miesięcy, ponieważ często trzeba oczekiwać na kontrolę WIOŚ w ramach postępowania administracyjnego.
Decyzja uznająca materiał za produkt uboczny może być wydana na maksymalnie 10 lat.
Według niektórych interpretacji, uzyskanie decyzji jest formalnością, a za jej brak nie grożą żadne sankcje karne.
Jednakże jeżeli organy kontrolujące będą zdania, że zamiast produktu ubocznego gospodarujesz odpadem, zastosowanie znajduje administracyjna kara pieniężna w wysokości do 1 000 000 zł, również dla odbiorcy materiału.
Uzyskanie zgłoszenia może być zatem korzystne i zabezpieczyć na przyszłość.
Jeżeli twój odpad może być produktem ubocznym lub potrzebujesz innego wsparcia, skontaktuj się z nami mailowo lub przez formularz kontaktowy.
Nasz adres mailowy: [email protected]
Sprawdź nasz cennik pozwoleń środowiskowych.